Süleyman ÖZEROL
Arguvan türküleriyle bilinen bir ilçemiz. Hüseyin Şahin ile birlikte uğraşarak ortaya koyduğumuz kitap çalışması yanında bazı arkadaşlarımız türküleriyle ilgilenip notaya aldılar, bazı arkadaşlarımız da halk oyunlarını ve giyim kültürünü derleyip ortaya koymaya çalıştılar. Bazıları ise halk ozanlarını derleyip sundular. Rıza Parlak arkadaşımız ise sözlü halk kültürü ürünü olan anı ve anlatıları, yani fıkra türü ürünleri derledi.
Bu tür ürünlere ilk kez doksanlı yıllarda Arguvan Olgusu dergisinde rastladık. Belki de birçok kişi bunları yayınlamada çekinceli kalmış olabilirdi. Özellikle ad vererek anlatı türünden örnekler kişileri doğrudan ilgilendiriyor çünkü. Ancak kişileri ne kadar doğrudan ilgilendirse de bağlı olduğu toplumun kültürünü yansıtması bakımından toplumsal ürünler olarak görmeliyiz halk anlatılarını. Bu yönüyle baktığımızda Rıza Parlak arkadaşımızın derlemelerinin özellikle kendi yöresinden, yani Atma köyleri ve çevresinden olması itibariyle Arguvan’ın belli bir bölümünü yansıtmaktadır. Diğer yörelerden de derlenip yayınlanacağını umuyoruz.
Sivas’ın Kangal ilçesinin Karanlık köyünde yaşamış olan Pirzöğ nasıl ki hemen hemen tüm Arguvan köylerinde biliniyorsa, bu köylerde benzeri öykülerin varlığı da bilinmektedir. Köylerde var olan tiplerin yanında çeşitli anlatılar da ayrı bir zenginlik oluşturmaktadır. Çevre incelemeleri yapanlar belgeliklerinde mutlaka bu türlere yer vermişlerdir. Çünkü tipler, halkın temsilcileridirler. Bektaşi, Nasrettin Hoca, Bekri Mustafa, Pirzöğ, Laz, Kayserili… Hele de “Adamın Biri” diye başlayan anlatılar ülkemizde değil, dünyanın hemen her yerinde vardır.
Yazı işleri müdürlüğünü yürüttüğüm Arguvan Yolu dergisinde Rıza Parlak arkadaşımızın derlemelerinden bir bölümünü ilk kez ikinci sayımızda, “Arguvan Anıları” başlığı altında yayınladık, daha sonra birkaç sayıda da yer verdik. Konu ile ilgili kendi açıklaması da oldu. Rıza Parlak’ın deyimiyle, “Arguvan’da Kenan Amca, Kömürlük’te Karael, Kızık’ta Kör Sadık ve Şotik’te Şeyho Amca…” Bunlar bilinen tiplerden bazıları. Sülmenli’deki “Beböğ” gibi hemen her köyün belirgin bir tipi olduğunu hepimiz biliriz…
Çalışmaya daha çok düzen açısından katkı sunmaya çalıştım. Bazı açıklamaları metin içinde ya da ayrı bir bölüm açmak yerine dipnotlarla vermeyi yeğledim. Sonunda da yerel adlar, söz ve deyimleri bir bölüm olarak düzenledim, yaklaşık yedi forma gibi bir kitap çıktı ortaya...
Dilerim sözlü kültür böylesi çalışmalarla yazıya dönüşür ve birçok okura da ulaşır. Fıkra türünün zenginleşmesi açısından okuma alışkanlığına yararı olacağını da düşünüyorum.
Rıza Parlak arkadaşımıza başarılar dilerken yaşamöyküsünü de sizlerle paylaşmak istiyorum.
Rıza PARLAK
1 Şubat 1962 tarihinde Malatya’da doğdu. Arguvan Kuyudere Köyü İlkokulu, İstanbul Maltepe Orhangazi Lisesinde ve Malatya Arguvan Lisesinde okudu (1980). Haziran 1986’da Açık Öğretim Fakültesini bitirdi. 1987 Nisan celbinde 192. dönem olarak dört ay Tuzla Piyade Okulundan sonra Jandarma Asteğmen olarak Hakkâri Yüksekova’da yedek subay olarak gitti, yaşadığı talihsiz bir olaydan sonra Silvan’da er olarak teskere aldı. Askerden sonra bir yıl işsiz gezdikten sonra bir ilaç firmasında işe başladı. Dermatoloji ilaçları üreten bir firmada iki yıl İstanbul’da çalışıp Adana, Mersin, Antep, Maraş, Hatay ve Osmaniye bölgesinde ilaç tanıtım-satış temsilciliği yaptı. 2009 Şubat’ında emekli oldu.
Şiir yazmaya 1988 yılında başladı, 2000 yılında yoğunlaştı. Ahmet Arif, Nazım Hikmet, Enver Gökçe, Ahmet Telli ve Nevzat Çelik gibi şairler beğendiği-etkilendiği şairden bazılarıdır. Etkilendiği şairler olsa da kendisi daha çok doğaçlama olarak insan ve doğa konularına yer verdi. İlk kitabının tanıtımında Atma Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneğinin, özelikle dernek başkanı Mehmet Ali Başıbüyük’ün katkıları oldu. Şiirleri Narmikan’ın Sesi ve Arguvan Olgusu dergilerinde, çeşitli yerel dergilerde, internet sitelerinde yayınlandı.
Şiir yeteneği olanlara rehberlik yapmak amacıyla uğraşırken, “Yeni kitap ne zaman çıkacak?” beklentisi ile karşılaştı ve ikinci kitabını bu beklentileri boşa çıkarmamak için çalıştı ve çıkardı. 2009 yılında Arguvan Yolu dergisinde “Arguvan Anıları” başlığı altında özellikle kendi yöresinden derlediği yaşantı örneklerini yayınlamaya başladı.
Mersinde Kanal 2000 televizyonuna programa katıldı. Kara düzen bağlama çalar, makale yazmak ve fotoğraf çekmek diğer uğraşılarındandır. Arguvan Türkü Festivali kapsamında fotoğraf sergisi açtı, pek çok fotoğrafı Arguvan ile ilgili yayınlarda yer aldı.
2004’te “Duyguların Rengi”, 2008’de “Boynu Bükük Nergis” adlı şiir kitapları, 2015 yılında “Arguvan’dan Anılar-Anlatılar” adlı anı-anlatı derlemeleri yayınlandı. *
________________________________
* 4 Haziran 2009 tarihinde derlediğim yaşamöyküsü bu kitabın yayınlanmasıyla birlikte güncellendi.
Şiir yazmaya 1988 yılında başladı, 2000 yılında yoğunlaştı. Ahmet Arif, Nazım Hikmet, Enver Gökçe, Ahmet Telli ve Nevzat Çelik gibi şairler beğendiği-etkilendiği şairden bazılarıdır. Etkilendiği şairler olsa da kendisi daha çok doğaçlama olarak insan ve doğa konularına yer verdi. İlk kitabının tanıtımında Atma Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneğinin, özelikle dernek başkanı Mehmet Ali Başıbüyük’ün katkıları oldu. Şiirleri Narmikan’ın Sesi ve Arguvan Olgusu dergilerinde, çeşitli yerel dergilerde, internet sitelerinde yayınlandı.
Şiir yeteneği olanlara rehberlik yapmak amacıyla uğraşırken, “Yeni kitap ne zaman çıkacak?” beklentisi ile karşılaştı ve ikinci kitabını bu beklentileri boşa çıkarmamak için çalıştı ve çıkardı. 2009 yılında Arguvan Yolu dergisinde “Arguvan Anıları” başlığı altında özellikle kendi yöresinden derlediği yaşantı örneklerini yayınlamaya başladı.
Mersinde Kanal 2000 televizyonuna programa katıldı. Kara düzen bağlama çalar, makale yazmak ve fotoğraf çekmek diğer uğraşılarındandır. Arguvan Türkü Festivali kapsamında fotoğraf sergisi açtı, pek çok fotoğrafı Arguvan ile ilgili yayınlarda yer aldı.
2004’te “Duyguların Rengi”, 2008’de “Boynu Bükük Nergis” adlı şiir kitapları, 2015 yılında “Arguvan’dan Anılar-Anlatılar” adlı anı-anlatı derlemeleri yayınlandı. *
________________________________
* 4 Haziran 2009 tarihinde derlediğim yaşamöyküsü bu kitabın yayınlanmasıyla birlikte güncellendi.
